Wat eten we vanavond? Aardappels. Ah nee toch. Tattie scones. Ooh, dan is het goed.

Tattie scones zijn onderdeel van een klassiek Schots ontbijt. Wakker worden met (variaties van) worstjes, bacon, bloedworst, roerei of gebakken (spiegel)ei, gegrilde tomaten, gebakken paddenstoelen, en (als je wilt) gekookte bonen in saus. Voor mij geen havermoutpap erbij graag dank u wel.

Zo’n vol ontbijt past prima bij de vakantie. Dan kan je die dag tijdens de wandeling door de Schotse Hooglanden de lunch overslaan, zoveel energie heb je ’s ochtends al tot je genomen. Vandaag de dag krijg je jammer genoeg in Schotland steeds vaker de Engelse versie van het ontbijt. De tattie scones zijn dan vervangen door het veel eenvoudiger en sneller te maken geroosterde brood.

Traditioneel wordt tattie scone in een driehoek vorm opgediend. Bakken in een koekenpan met een diameter van zeg 22 centimeter en dan de platte tattie scone in vieren delen. Tegenwoordig kan je elke vorm verwachten als je het besteld. Populair is het nu in de vorm van een rondje met een diameter van zo’n 9 centimeter. Past ook prima een gebakken ei op.

Modern of klassiek bereid, dat maakt bij ons niet uit. Maar aardappels op de nuchtere maag, dat lukt alleen op vakantie. We moeten ergens een grens trekken. Een ingrediënt in een klassiek Schots ontbijt omgetoverd tot een onderdeel van de lokale lunch- of avondmaaltijd.

Het is een klassiek recept waar je zo weinig mogelijk aan moet veranderen. Aardappelpuree maak ik normaal gesproken met melk. In tattie scones wordt boter gebruikt in plaats van melk.

Tattie scones bereid je in twee stappen. Aardappels die twee keer worden gekookt en/of gebakken voor ze worden opgediend zijn wel vaker populair. Patat bijvoorbeeld wordt in twee stappen bereid. De eerste fase is het voorbakken om de patat gaar te laten worden. Tijdens de tweede fase wordt de patat krokant afgebakken. Bij tattie scones is het soortgelijk.

Van oorsprong werd het deeg gemaakt van nog warme gekookte aardappels die over waren van de middag- of avondmaaltijd. Voor een ontbijt met vier personen heb je echter al gauw een paar honderd gram aardappels nodig. Hoe je zoveel gekookte aardappels over kunt hebben van een maaltijd is dan weer een andere vraag. Ik kook eerst de aardappels gaar. Dan het deeg maken dat daarna even moet rusten in koelkast. De tattie scone vormen, groot of klein, en bakken in een koekenpan. Klaar.

Nog niet opeten

• ± 550 gram bloemige aardappels voor ongeveer 500 gram puree
• ± 100 gram bloem
• ± 50 gram ongezouten roomboter
• snufje zout

Aan het werk

De eerste keuze is of we de aardappels in de schil koken of niet. De schil is makkelijk(er) te verwijderen zodra de aardappels zijn gekookt. Koken in de schil levert ook smaak op. En je houdt meer aardappel over. Koken in de schil dus.

Deeg maken

Maak de aardappels goed schoon en kook ze gaar in 15 tot 20 minuten, afhankelijk van de grootte van de aardappels. Afgieten en in korte tijd nog even droog stomen. Verwijder de schil terwijl de aardappels nog warm zijn. Pureer de nog warme aardappels met een pureepers of stamp ze heel fijn.

De verhouding aardappels : bloem : boter die zich bewezen heeft is 10 : 2 : 1. Oftewel, voor elke 100 gram aardappels heb je 20 gram bloem en 10 gram boter nodig. Weeg de gepureerde aardappels, en weeg daarna de benodigde hoeveelheden bloem en boter af.

Smelt de boter op een laag vuur zonder dat het bruin wordt. Meng de boter en het zout door de puree. Voeg de bloem toe via een zeef en meng alles goed door elkaar.

Het deeg is zacht en heel plooibaar, maar niet te droog. Maak er een afgeplatte bol van, verpak het in huishoudfolie en leg het deeg minstens een half uur in de koelkast. Een nacht in de koelkast kan ook zonder problemen.

Tattie scones maken

Bebloem een werkblad. Leg het deeg erop en bebloem daarna je handen.

Het deeg is en blijft heel zacht. Licht rollen bijna zonder druk uit te oefenen met de deegroller is voldoende. Ik kies zelf tegenwoordig ook vaker voor de kleinere vormen. Het grote platte rondje van 22 centimeter is door de zachtheid en de dunheid namelijk moeilijk in één keer van het werkblad te krijgen. Het rondje deeg voor het bakken al in punten snijden kan ook, maar de ervaring leert dat dan de vorm niet zo mooi blijft door het omdraaien tijdens het bakken.

Rol het deeg tot een dikte van 5 millimeter (0.5 centimeter). Neem een steekvorm van 9 centimeter, en steek uit het platte deeg 3 deegrondjes. Het overgebleven deeg opnieuw samenvoegen en uitrollen, en het laatste rondje deeg uitsteken.

Verwarm een koekenpan (met anti-aanbaklaag) op laag tot middelmatig vuur. Ik doe geen boter of olie in de pan. Op de een of andere manier bakken de tattie scones anders snel aan.

Gebruik een pannenkoekmes of spatel om het zachte deeg voorzichtig los te maken van het werkblad en in de pan te leggen.

Bak de tattie scones 3 tot 4 minuten aan elke kant totdat ze goud-bruin zijn.

Direct serveren.

Resultaat

Heel erg lekker dus.

Met gebakken vis en een bolletje roomkaas. Of met verse sperziebonen, paddenstoelen, gebakken ei, geroosterde tomaten en een paar gebakken spekblokjes.

Voor de lunch bak ik regelmatig een ei in de gebruikte uitsteekvorm en leg die bovenop de tattie scone. Nog lekkerder maken met (geraspte) kaas, verse kruiden en paprikapoeder en dan genieten maar.

Variaties

Meestal maak ik tattie scones die een halve centimeter dik zijn. Door een rekenfoutje zat ik onlangs met tattie scones die anderhalve centimeter hoog waren. Vuur iets lager gedaan. Tattie scones 7 minuten aan beide kanten bakken in plaats van 3 tot 4 minuten. Ook erg lekker. De binnenkant was goed gaar. De verhouding krokante buitenkant / zachte binnenkant slaat dan wel door naar de zachte binnenkant. Goed te eten bij een minder verfijnde stevige avondmaaltijd.

Op mijn to-do lijst staat nog een taart met een aardappel bodem. Zeg maar een grotere dunne tattie scone uit de oven, belegd met vegetarische ingrediënten.