Finuchjetti zijn heerlijke, knapperige en rustieke snacks gemaakt van bloem, gist, water en anijszaden. Het is een specialiteit van Corsica, en dan speciaal in en rond Ajaccio, de grootste stad op het Franse eiland. Daar zien ze er mooier uit dan de versies die ik maak. Meer oefening baart betere kunst, zeker weten.

In een finuchjetti is het wiskundige symbool voor oneindig te herkennen: ∞. Dat symbool is in 1665 bedacht door de Engelsman John Wallis. Het begrip oneindig is zonder meer lastig, ook (of juist ook) voor wiskundigen. Paradoxen liggen op de loer.

‘Delen door nul is flauwekul’ zeggen we in de klas, maar we bedoelen, delen door 0 is niet gedefinieerd in middelbare school wiskunde. Er zijn intussen wel manieren bedacht waarop delen door 0 wel kan, door de introductie van het begrip unsigned infinity [1], een oneindig zonder positief of negatief teken, een nieuw iets in de wiskunde. Maar dat is voor een foodblog misschien net te ver weg.

Want oneindig is nog veel lastiger dan nul. Wat is bijvoorbeeld ∞ + ∞? De jonge jeugd op bezoek wist er wel raad mee: die lezen het als 2 platliggende 8-en door het papier een kwart slag te draaien en opgeteld leveren die een platliggende 16 als antwoord! Simpel.

Wiskundigen hebben daar wat meer moeite mee. En met reden. Een mooi voorbeeld, uit 1924, komt van de beroemde Duitse wiskundige David Hilbert en heet officieel ‘Hilbert’s paradox van het Grand Hotel’. Dat vond iedereen wat lang en daarom is het nu bekend als ‘Hilberts hotel’. Het is ook geen echte paradox.

Stel je een hotel voor met oneindig veel kamers, waarbij elke kamer een uniek nummer heeft. Bijvoorbeeld 1, 2, 3, 4 en zo verder, het houdt niet op. Stel nu dat in alle kamers een gast zit: het hotel zit vol. Als er nu een nieuwe gast komt, dan vraag je eerst aan alle gasten om 1 kamer op te schuiven. De gast in kamer 1 gaat naar kamer 2, de gast in kamer 2 gaat naar kamer 3, et cetera. Kamer 1 is nu helemaal vrij, daar kan de nieuwe gast in.

Dus ook al is het hotel vol, er kan altijd nog iemand bij. En dat kun je heel vaak herhalen! Zo vaak als je wilt, oneindig vaak zelfs. Maar het kan ook anders, zonder herhalen, in 1 keer zelfs.

Vraag alle gasten hun kamernummer met 2 te vermenigvuldigen en naar de kamer te verhuizen met dat nieuwe nummer. Er zitten nu nog steeds oneindig veel mensen in het hotel, allemaal in kamers met een even nummer. Alle kamers met oneven nummers zijn nu vrij en dat zijn er ook oneindig veel. Daar kan een oneindige hoeveelheid nieuwe gasten in 1 keer in.

Met dat verplaatsen om iets uit te leggen over het begrip oneindig, daar zullen de gasten niet blij van worden. Hadden ze maar niet moeten inchecken in een Hilberts hotel. En ze worden vast nog minder blij als wiskundigen gaan spelen met kamernummers die machten van alle oneven priemgetallen zijn. Zodat we oneindig veel verzamelingen die elk oneindig veel elementen bevatten in 1 keer kunnen huisvesten in het hotel dat toch echt vol was.

De Duitse wiskundige Cantor liet al eerder, aan het eind van de 19e eeuw, ook nog eens zien dat niet alle verzamelingen met oneindig veel elementen even groot zijn. Het duurde even voordat wiskundigen die schok te boven waren gekomen. Vol is niet vol en het ene oneindig is het andere oneindig niet. Je intuïtie staat onder druk. To Infinity and Beyond meldt Buzz Lightyear niet voor niets in de Toy Story films.

Dat oneindig symbool is ook terug te vinden in etenswaar. Met enige goede wil kan je het al herkennen in pretzels en krakelingen, maar er is een Corsicaanse lekkernij die echt de ∞ vorm heeft. Het is onder verschillende namen bekend: finuchjetti en finucchetti lijken de meest voorkomende namen te zijn. Vooral in en rond de stad Ajaccio is het een lokale specialiteit, al lijkt het nu in heel Corsica populair.

Finuchjetti zit een beetje tussen brood en koekjes in. Het bevat geen suiker, maar wel anijs. En anijskoekjes zijn populair bij ons: Fryske dúmkes! Finuchjetti zijn typisch iets als 16 centimeter lang en 6 centimeter breed. Maar ze worden met de hand gemaakt, dus er zijn veel variaties. Naar verluidt bestaan ze al in de ∞ vorm sinds de 19e eeuw.

Het productieproces is ook interessant. Eerst mag het deeg rijzen. Dan wordt het in ∞ vormen gevouwen. Dan mag het nog een keer rijzen om vervolgens eerst kort te worden gekookt en dan pas afgebakken in de oven. We gaan lekker een tijdje bezig zijn in de keuken. Leuk.

Er zijn niet veel recepten te vinden, en die er zijn verschillen behoorlijk. Soms is de helft van het bloem-gewicht nodig aan water, soms nog ruim minder. Sommige recepten vragen expliciet om bakkersgist, anderen spreken alleen over gist. De hoeveelheid anijszaden lijkt ook helemaal vrij te zijn, van weinig tot veel. De oventemperatuur varieert van 180°C tot wel 250°C. Soms moet het deeg maar 1 keer rijzen, soms 2 keer. Soms wordt de finuchjetti gevormd na de 1e rijs, bij anderen pas na de 2e rijs. Sommigen komen bleek uit de oven, anderen goud-bruin gekleurd. Er zijn dikke exemplaren en dunne exemplaren. We hebben blijkbaar veel vrijheid. Dat leidde tot de volgende keuzes.

Nog niet opeten (voor 6 finuchjetti)

• 250 gram bloem
• 115 milliliter water
• 7 gram instant gist, uit een pakje
• 14 gram anijszaadjes, i.e. 2 pakjes, lekker veel
• 1 afgestreken theelepel kristalsuiker
• snuf zout

Aan het werk

Zorg dat het water lauwwarm is en los de suiker erin op. Voeg de gist toe en laat het 10 minuten staan op een warme plek zodat de gist gaat werken. Er zal dan een schuimkraag op komen te staan.

Zeef de bloem in een kom en meng er het zout doorheen. Doe er het gistmengsel bij. Meng het geheel tot een samenhangende deegbal die loskomt van de wand van de kom. Dek de kom af met huishoudfolie en laat het een uur staan op een warme plek, tot het deeg in volume is verdubbeld. Deeg is goed gerezen als je er met een vinger in prikt en er blijft een gat in staan.

Leg het deeg op je werkblad en duw rustig alle lucht eruit. Vorm weer tot een deegbal en laat het nog een 20 minuten rusten. Na deze 1e rijs woog het deeg 390 gram. Je kunt finuchjetti zo dik of dun en klein of groot maken als jezelf wilt, maar 60 tot 65 gram is een goede maat om 1 finuchjettu van te maken. 390/60 = 6,5. 390/65 = 6. De keuze is gemaakt, vandaag maken we 6 finuchjetti.

Maak 6 bolletjes deeg van elk 65 gram. Rol dan elk bolletje uit tot een langwerpig deeg van ongeveer 20 centimeter lang.

Bleke en droge deegrollen, die nog lang geen fenuchjetti zijn.

Leg ze op je werkplek, om ze nog 20 minuten te laten rusten, voor een korte 2e rijs.

Ze zijn nu nog niet plakkerig. Rol, trek en duw ze vervolgens uit tot een lengte tussen de 35 en 40 centimeter.

Maak dan de uiteinden nat, pak het linkeruiteinde op en trek dat naar je toe en druk het uiteinde op het midden van het deeg. Zorg dat je een mooi ovaal gat krijgt. Pak dan het rechteruiteinde op en duw dat van je af en druk het uiteinde ook op het midden van het deeg. Omdraaien en het lijkt net of het 1 geheel is. Herhalen voor de andere 5 deegrollen. Doordat het deeg wat nat kan zijn nu, blijft het makkelijk aan je werkblad plakken. Ervaring leert dat je ze nu nog niet op bakpapier moet leggen.

Breng water aan de kook in een brede kookpan. Het water moet zo hoog staan dat 1 fenuchjettu onder water kan staan.

Met enige zorg 1 fenuchjettu oppakken zodat de vorm heel blijft. Leg de fenuchjettu in het zacht kokende water. Ze komen snel bovendrijven. Na een minuut omkeren en nog 30 seconden laten koken. Leg de iets groter geworden fenuchjettu dan op een bakplaat, op bakpapier. Herhalen voor de andere 5 fenuchjetti.

Bleke en wat natte, gekookte proto-finuchjetti, klaar om te bakken.

Verwarm nu pas de elektrische oven voor op 200°C, zodat de proto-finuchjetti nog wat kan drogen aan de lucht. Rijzen doen ze niet meer, door dat koken. Bak de finuchjetti 20 minuten in de oven.

Resultaat

Uit de oven zijn ze stevig en hebben ze een licht goudbruine tint gekregen.

De buitenkant is lekker knapperig, de binnenkant mooi zacht.

Lekker brood, want 2 keer gerezen, vol met anijs. En toch smaakt het deeg niet echt naar brood. Heel apart.

Warm zijn ze het lekkerst. Zodra ze koud zijn proef je eigenlijk alleen nog de anijs.

Heerlijk ook met wat honing of jam. Finuchjetti en zoetigheid gaan echt heel goed samen.

Finuchjetti: warm zijn ze oneindig lekker.

Referenties

1. How to divide by zero, op de website van Bill Shillito.
2. Infinite hotel paradox explained, op de website van Science ABC.