Ik weet zeker dat we in ons ouderlijk huis en bij onze grootouders een kokosmakroon kregen aangeboden. Maar officieel wordt het toch echt met slechts één o geschreven: kokosmakron. Dat maakt de uitspraak anders. Wat wel weer grappig is, tenminste als je etymologie interessant vindt, dat ze in het Engels macaroon heten, wel met 2 o’s dus.

Van oudsher zijn amandelen de basis van makronen. Later is daar eiwit bijgekomen. Nu zijn er al langer eieren en noten op de wereld dan de menselijke soort op aarde is. Dus diezelfde mensheid zal ze vast vanaf het begin los van elkaar hebben gegeten. Wie laat nu bijvoorbeeld beukennoten aan zich voorbij gaan?

De combinatie van ei en noten in een samengesteld koekje is van een andere orde. Dat is niet meer eten om te overleven, maar eten omdat het lekker is. Men moet de tijd hebben gehad om koekjes te maken. Op 1 plek gaan wonen, zoals in de Neolithische tijd gebeurde is waarschijnlijk niet genoeg. Op 1 plek landbouw bedrijven is gewoon de hele dag hard werken.

Wat ze bij Stonehenge ook mogen beweren of suggereren, bewerkt eten maken, mince pies in dat geval, we weten simpelweg niet wanneer dat precies is begonnen. En door alleen het eiwit te gebruiken in een koekje en niet het eigeel, maakt het waarschijnlijk dat de dooiers konden worden bewaard. Eten gooi je niet weg.

Het eerste samengestelde koekje zal in een dorp of stad zijn uitgevonden, toen mensen verschillende beroepen hadden en tijd over. Of aan een hof, waar ze beschikking hadden over ijskelders. Maar waar precies en wanneer?

Kokosmakronen. We weten niet echt zeker waarom ze zo heten en wanneer ze precies zijn ontstaan. Maar gelukkig zijn ze er. Ze zijn namelijk superlekker en ook nog eens heel simpel te maken.

De oud Romeinen kenden zeker koekjes. Zoals bucellatum, simpele harde en droge koekjes voor de soldaten, en itrion, luxe koekjes van sesamzaad en honing. Een variant van itrion was de oud Romeinse laterculus, krachtvoer in tegelvorm. Beschreven door Titus Maccius Plautus circa 190 BC, 54 jaar voor de Romeinse verovering van de Griekse stadstaten in 146 BC.

Het recept voor itrion is door de oud Romeinen uit Griekenland meegenomen, waar ze pasteli heetten en heten, en het is daarna door hen simpelweg een nieuwe naam gegeven. Waarschijnlijk aten de oud Egyptenaren ook koekjes. Op reliëfs uit de tijd van de farao’s, interpreteren deskundigen sommige afbeeldingen als zijnde die van kahk. En dat is een rond koekje dat nog steeds in de Arabische wereld veel wordt gegeten.

Vanaf de 7e eeuw was suiker in Perzië op grote schaal aanwezig. Want keizer Darius van het Perzische Rijk viel in 510 BC India binnen. Daar vond hij riet dat honing geeft zonder hulp van bijen. Honing kon worden vervangen door rietsuikerkorrels.

Men denkt wel dat daar de koekjes zoals wij die nu kennen zijn ontstaan. Oorspronkelijk waarschijnlijk om met wat deeg de oventemperatuur te testen. Als je dat testdeeg daarna opeet, dan kan je ze net zo goed lekker maken.

Koekjes. Ze zijn nooit meer verdwenen. Ook in Nederland ontstonden lokale specialiteiten. Typisch voorbeeld? Deventer koek, uit de 16e eeuw. En nog steeds te koop.

Makronen van amandelen zijn waarschijnlijk voor het eerst gemaakt in 8e of 9e eeuw in Italië. Dat verklaart mogelijk ook de naam: maccarone en maccherone duiden naar verluidt op een smeersel, hier amandelsmeersel, en/of stukjes amandelen die gelijkenis zouden vertonen met 1 van de latere maccheroni pastavormen.  Deskundigen melden dat ook ammaccare, wat kneuzen kan betekenen, als oorsprong kan hebben gediend. Etymologisch een beetje onduidelijk allemaal.

Ergens in de tijd zijn eiwitten toegevoegd, beetje onduidelijk wanneer. Toen kookboeken echt massaal verschenen, waren er al recepten met eiwit. Bijvoorbeeld in Robert Smith’s Court Cookery, or the Complete English Cook, uit 1725, waar amandelen en eiwitten worden gebruikt.

Of in het kookboek Mrs Beeton’s Book of Household Management, uit 1861. Waar amandelen, basterdsuiker, eiwitten en wafelpapier werden gebruikt. Enorm populair boek ook, met het eerste recept voor die verrassend lekkere toasted sandwich. Dat wafelpapier zit ook nu nog vaak onder een (kokos)makron. Gemaakt van eetbaar rijstpapier of papier van aardappelzetmeel. Niet het lekkerste deel van een kokosmakron.

In de loop der tijd zijn er tevens verschillende smaakmakers aan de koekjes toegevoegd en ook weer weggelaten. Ergens in de tijd – mogelijk rond 1890 – werd ook geraspte kokos toegevoegd, die uiteindelijk de amandelen helemaal verdreef. Geraspte kokos, omdat je daar per vrachtvolume nu eenmaal meer van kunt vervoeren dan die bolle kokosnoten. Kokosmakronen ontstonden, van geraspte kokos.

Fijngemalen kokos heeft dan alleen nog iets nodig om de kleine stukjes bijeen te houden om er makronen van te kunnen maken. In Engeland gebruiken ze daar regelmatig gecondenseerde melk voor. In Nederland vaak eiwit. En wat (poeder)suiker.

Wat we niet doen

Historisch gezien is veel mogelijk. Er moeten keuzes worden gemaakt.

Citroenschillen, suikerkorrels of poedersuiker, die voegen we niet toe. We gaan niet voor een recept met veel verschillende ingrediënten.

De eiwitten opkloppen, dan eet je een soort van kokosmeringue; niet ons doel vandaag.

En geen wafelpapier. Sinds de uitvinding van bakpapier is dat niet meer nodig. De onderkant van de koekjes wordt niet meer zwart.

Wat we wel doen

We gaan voor een basisrecept, met in totaal 4 verschillende ingrediënten.

De witte kokos eerst nog een lichtbruin kleurtje geven in een droge koekenpan, door ze langzaam verhitten.

De suiker(s) en citroen vervangen we door ahornsiroop (met extra smaak en maar 65% suiker in plaats van de 100% in suikerkorrels) en een klein beetje honing, zodat alles nog beter aan elkaar plakt.

De eiwitten doen we rauw doorheen.

Nog niet opeten (voor 10 koekjes)

• 100 gram fijn geraspte kokos
• 2 eieren, voor de eiwitten
• 85 gram ahornsiroop
• 15 gram honing

Aan het werk (30 minuten)

Verwarm de elektrische oven voor op 170°C.

Leg bakpapier op een bakplaat. Of gebruik de restjes van eerdere bakoefeningen, zoals hier. (Wij knippen bakpapier altijd op maat en bewaren de restanten.)

Verhit de kokos in een droge koekenpan op matig vuur. Blijf rustig roeren. Na een minuut of zo komen er bruine tinten. Vanaf dat moment extra opletten dat de kokos niet aanbrandt. Ben je tevreden over de kleur, de kokos op een bord weer laten afkoelen.

Splits de eieren. We gebruiken alleen de eiwitten. De eidooiers gaan dit keer in de avondmaaltijd; niets weggooien. Mocht je de eidooiers niet voor de avondmaaltijd nodig hebben: die kunnen er dan gewoon bij. Krijg je alleen wel gelere kokosmakronen van.

Giet de kokos in een kom. Voeg de eiwitten, ahornsiroop en honing toe.

Roer alles goed door elkaar met een slanke spatel, tot een egale en plakkerige massa ontstaat.

Verdeel de zachte kokosmassa in 10 gelijke stukken. Maak van elk stuk met natte handen een bolletje en leg die op de bakplaat. De vorm is nu heel makkelijk te herstellen.

2 keer een rij van 3 langs de lange randen en 1 rij van 4 in het midden van de bakplaat.

Bakken in de oven voor 14 minuten of tot ze mooi goudbruin zijn. De eerste keer even opletten. Daarna weet je voor de volgende keren de goede baktijd in jouw oven.

De net gebakken kokosmakronen op dubbelgevouwen restanten aan bakpapier.

Dubbelgevouwen om de onderkant van de koekjes nog beter te beschermen tegen aanbakken.

Laat de kokosmakronen afkoelen, zeker tot ze stevig genoeg zijn om op te pakken.

Resultaat

Lekkerder dan uit de winkel, meldden de koekjesliefhebbers van ons huishouden. Ook fijn dat er geen eetbaar papier onder zat.

Na wat afkoelen is de buitenkant knapperig en de binnenkant zacht, met veel smaak.

De volgende dag komt de smaak van ahornsiroop nog beter door en is het hele koekje ouderwets taai (chewy), zoals het ook hoort.

Kokosmakron. 1 van de makkelijkste koekjes om te maken. 1 van de soorten koekjes die ook supersnel weer op is.

En ook nog eens koekjes zonder bloem. Kokosmakronen: aparte koekjes, dat is zeker.