In ieder geval vanaf WO2 tot eind jaren 70. We hadden natuurlijk al de Indische keuken, zeker na 1945. Maar verder was het toch vooral aardappels, lang gekookte groenten en vlees wat de klok sloeg. Dat veranderde. Begin jaren 60 kwamen de gastarbeiders. Rond die tijd begon ook het massatoerisme in onder andere Spanje. En in januari 1977 startte Tip: Vakblad voor Thuis. En dat leidde allemaal tot een welkome verrijking van onze keuken met vreemde, lekkere ingrediënten en gerechten, die eerst nog wel met argwaan werden bekeken.

Voor de grote instroom van culinaire ideeën kwam er slechts af en toe een noviteit op tafel. En 1 daarvan was Spam, met varkensvlees. Meegenomen door het Amerikaanse leger aan het eind van WO2, en zo geïntroduceerd in Europa en Rusland(!). Verpakt in een blikje met een metalen sleutel bevestigd aan de onderkant, net als bij de Nederlandse concurrent Smac. (Tegenwoordig is er ook het nog luncheon meat, dat bevat net als Smac, varken en kip.) In de sleutel zat een gleufje en aan de zijkant van het blik, bijna onderaan, zat een uitstekend stukje metaal. Daar beginnen en dan al draaiend met de sleutel rondom het blik een smal strookje metaal moeizaam oprollen op de sleutel. De bijna losse onderkant van het blik halen, het blikje daarna rechtop houden en de homp Spam langzaam met een zuigend geluid uit het blik laten glijden. Langzaam omdat het blik zichzelf vacuüm zoog in de omgekeerde onderkant.

Spam heeft tegenwoordig een slechte naam. Het is een soort van goedkope boterhamworst, maar dan heel lang houdbaar. De oorsprong van het woord Spam is onduidelijk. Shoulders of pork and ham klink logisch. Het is voor ongeveer 90% gemaakt van vlees van de schouders en de hammen van varkens, en daar is niets mis mee. Spam bevat ruim 25% vet, inderdaad niet weinig. Maar ja, mayonaise mag pas mayonaise heten als het 70% vet bevat. Toegegeven, dat is dan wel voornamelijk plantaardig vet. Het vet van Spam kan je eruit bakken, dat kan je van mayonaise niet zeggen.

De truc van Spam is dat je al vrij snel de dagelijks aanbevolen hoeveelheid van bepaalde stoffen binnenkrijgt. Eet je Spam, dan die dag verder normaal doen. Zo bevat Spam naar verluidt ook een heel klein beetje van de dagelijkse behoeften aan vitamine C en ijzer. Normaal doen is dan die behoefte niet verder aanvullen door nog meer Spam te eten. En eigenlijk is dat best lastig. Want de smaak van gebakken Spam maakt dat we nog meer gebakken Spam willen. Spam bevat precies die smaakelementen waar onze hersens van denken dat ons lichaam die nodig hebben. Knap gedaan vanaf 1937 door de firma Hormel Foods Corporation.

Uit de oude doos, een klassieker uit de jaren 60 van de vorige eeuw: Spam met macaroni en kaas.

Vlees gegaard in blik is nooit echt weggeweest, kijk maar in je supermarkt, meestal op een laagste schap in de winkel. Onze aandacht wordt op ooghoogte gericht op duurdere producten.

Maar Spam is internationaal toch wel bezig aan een revival. Zo is er een jaarlijks Waikiki Spam Jam festival op Hawaii dat rond de 40.000 mensen trekt. Spam staat daar sowieso op het menu van veel restaurants. Ook in de USA zijn restaurants Spam gaan serveren of worden restaurants geopend waar Spam centraal staat. Spam is nog steeds sporadisch te krijgen in Nederland, want weggedrukt, al dan niet met opzet, door Smac. Speciaalzaken (toko’s) die zich richten op de USA (inclusief Hawaii) en Groot-Brittannië, of de Aziatische landen rond de Stille Oceaan, bieden de meeste kans. Kan je het niet vinden, dan neem je Smac.

Nog niet opeten

• 1 blik met 340 gram Spam
• 400 gram macaroni
• 2 eetlepels tomatenpuree
• 160 gram belegen Goudse kaas

Geen kruiderij en zout, dat zit al genoeg in de Spam.

Aan het werk

Haal de Spam uit het blik en geniet van het geluid. Snij de Spam in kubusjes.

Rasp de Goudse kaas.

Kook de macaroni.

Omdat Spam al in het blik is voorgekookt, kan je het zelfs koud eten. (Niet aan te raden overigens.) Lekkerder wordt het als je Spamplakken of -blokjes een kleine 10 minuten in een koekenpan op middelhoog vuur verwarmt, verdwijnt er meteen wat van het vet. Zodra de onderkant knapperig wordt, omdraaien/doorroeren.

Giet de macaroni af en meng er dan de tomatenpuree en de kaas doorheen. Meng er daarna de gebakken blokjes Spam doorheen.

Resultaat

Maaltijd uit de oude doos.

In mijn herinnering kregen we er vroeger eerst verse bladeren sla bij te eten, direct gesneden van een krop. Daarna volgde kort gebakken soepgroenten. Na verloop van tijd verdween de Spam weer van het menu. Vervangen door gebakken blokjes ham, zelf gesneden uit een centimeter dikke plak ham, van de slager.

Toegift

Kijken: Monty Python’s sketch over Spam, of hoe twee mensen een ontbijt proberen te bestellen in een restaurant waar Spam in op 2 na elke maaltijd zit.